Julia Przyłębska agentką?

Trybunał Konstytucyjny jest kierowany przez agentów służb specjalnych, Julię Przyłębską i Mariusza Muszyńskiego – pisze dziś na czołówce „Gazety Wyborczej” Wojciech Czuchnowski. Wie o tym „z kilku źródeł związanych ze służbami”. Przyznaje, że nie ma dokumentów, a rozmówcy zastrzegli anonimowość. Służby nie odpowiedziały na pytania „Wyborczej”, podobnie jak sami zainteresowani. Poza Andrzejem Przyłębskim, który określił te informacje jako bzdury. O nim dowiadujemy się, że został reaktywowany jako agent przez służby III RP, gdy pracował jako dyplomata w Berlinie w latach 90. (przedtem zgodził się na współpracę z SB, ale miał jej realnie nie wykonywać).

Pytanie, czy to prawda, pozostanie zapewne bez odpowiedzi. Chyba że ktoś ze służb zechce wynieść tajne dokumenty. Tak jak się to stało w przypadku „teczki” Przyłębskiego wyniesionej z Instytutu Pamięci Narodowej.

Podobnie bez odpowiedzi pozostanie pytanie, czy jeśli Przyłębska i Muszyński byli agentami służb III RP (co do Muszyńskiego wątpliwości raczej nie ma, sprawa znana jest od dawna), to są nimi nadal? Inaczej mówiąc: czy w Trybunale pełnią misję zleconą przez służby specjalne?

Wreszcie jest też pytanie: czy jeśli redakcja nie ma materialnych dowodów, powinna taki tekst publikować, oskarżając osoby sprawujące wysokie funkcja publiczne?

Moim zdaniem redakcja ma do tego prawo. Jeśli dziennikarz i redaktorzy w swoim sumieniu uznali informację za wiarygodną, a dotyczy ona osób na tak wysokich stanowiskach w konstytucyjnym organie państwa, organie, który jest jednym z trzech filarów trójpodziału władzy – to mają obowiązek podzielić się tą informacją, lojalnie informując czytelników, na czym się opierają. Nawet ryzykując proces sądowy. W takim procesie sąd ma prawo zażądać od służb specjalnych niejawnych informacji w tej sprawie. A jeśli odmówią – może sprawę, wszystko jedno, karną czy cywilną, rozstrzygnąć na korzyść redakcji. I konstytucyjnego prawa opinii publicznej do informacji o działaniach władzy. Tyle o etyce dziennikarskiej.

Czy Julia Przyłębska była tajną współpracownicą służb specjalnych III RP? Z tego, co napisał Wojtek Czuchnowski, wynika, że zwerbowano jej męża, a ją zakwalifikowano jako „zabezpieczenie operacyjne”. Czyli osobę, którą służba werbująca jej męża ma chronić przed zwerbowaniem przez inną służbę specjalną. Czyli Przyłębska – wówczas sędzia w poznańskim sądzie – mogła nie wiedzieć o zwerbowaniu męża. A tym bardziej o tym, że jest objęta zabezpieczeniem operacyjnym. Potem wyjechali z mężem na placówkę dyplomatyczną do Niemiec i już nie pracowała jako sędzia. Wtedy miał ją zwerbować agent UOP Mariusz Muszyński, również wysłany na tę placówkę.

We współpracy z tajnymi służbami demokratycznego państwa nie ma nic nagannego (oczywiście, jeśli ktoś nie uważa, że przyzwoity człowiek nie powinien być agentem). Skoro Julia Przyłębska nie była już sędzią, nie było etycznych przeszkód, by została agentką. Chociaż można się zastanawiać: po co służbom aż dwoje agentów w tej samej rodzinie? Ale Muszyńskiemu mogła się przydać do statystyki osiągnięć: zwerbował szpiega.

Mogło być i tak, że zwerbował ją tylko na papierze – wiemy, że w PRL takie sytuacje nie były rzadkością, bo za zwerbowanie dostawało się pieniądze i pochwały. No więc Przyłębska mogła być dla Muszyńskiego niczego nieświadomą martwą duszą. Jak było – pewnie się nie dowiemy. Podobnie jak tego, czy jeśli była agentką, to nadal nią pozostaje.

Z legalistycznego i etycznego punktu widzenia byłoby to złamaniem konstytucyjnej zasady trójpodziału władzy i niezależności sędziowskiej. Byłoby w najwyższym stopniu nieetyczne i groźne dla państwa prawa. Podobnie jak obsadzenie w Trybunale czynnego (jeśli czynnego) agenta Muszyńskiego.

Ale z praktycznego punktu widzenia to, czy działalność Przyłębskiej i Muszyńskiego w Trybunale ma charakter agenturalny, czy jest wyłącznie wypełnianiem życzeń władzy, z którą sympatyzują i której zawdzięczają posady – nie ma większego znaczenia. To, co robią, i to, jak działa Trybunał pod ich kontrolą – widać gołym okiem. I nie jest to finezyjna gra, tylko rąbanie siekierą resztek państwa prawa. Z którego i tak niewiele już zostało.

Odpowiedź na pytania o agenturalność osób pełniących obowiązki sędziów, a zarazem prezesa i wiceprezesa TK, będzie kluczowa, jeśli kiedyś przyjdzie rozliczać PiS za jego rządy. Dziś takie podejrzenie niespecjalnie jednak zaszkodzi wiarygodności Trybunału, bo ta bliska jest zeru. Także na arenie międzynarodowej, o czym świadczy fakt sprzed tygodnia: Trybunał w Strasburgu przyjął skargi rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej na przymusowe ekshumacje, mimo że sprawa zawisła przed polskim TK. Nie uznał tego Trybunału za spełniający kryteria niezależnego sądu.