Ziobro zastrasza sędziów. Ale może być pobity własną bronią

23 sierpnia 2017
Ewa Siedlecka

Za PRL były dyscyplinarki dla nieposłusznych sędziów. Ale wszczynanie spraw karnych za wyznaczanie składów sądzących to poziom, na który nawet komuniści się nie wdrapali.

Prokuratura Zbigniewa Ziobry wszczęła postępowanie wymierzone w kierownictwo szczecińskich sądów. Zarzut: „Przekroczenia uprawnień przez sędziów odpowiedzialnych za wyznaczenie składów sędziowskich – w celu rozpoznania wniosków i zażaleń składanych przez prokuraturę”. Prokuratura chce ścigać prezesów sądów i przewodniczących wydziałów za to, że wyznaczone przez nich składy sędziowskie odrzuciły wnioski prokuratury o areszt tymczasowy.

Do tej pory PiS groził dyscyplinarkami za „niewłaściwe” orzekanie. Na przykład dla sędzi, która uznała, że wiceministra Patryka Jakiego nie chroni immunitet w sprawie o naruszenie dóbr osobistych z sejmowej trybuny. Ale nadzorcze zapędy ministra-prokuratora Zbigniewa Ziobry osiągnęły nowe szczyty wyrafinowania.

O sprawie napisała „Gazeta Wyborcza”. Chodzi o podejrzenia wobec byłych menedżerów z zakładu chemicznego „Police”. Obecne, ustanowione przez PiS, kierownictwo tego zakładu oskarża ich o „nieprawidłowości”. W czerwcu CBA menedżerów zatrzymało, a prokuratura wystąpiła do Sądu Rejonowego w Szczecinie o ich areszytowanie. Każdy z czterech wniosków aresztowych rozpatrywał inny sędzia. Wszyscy uznali, że nie ma mocnych dowodów na popełnienie przez podejrzanych przestępstwa, i odmówili zastosowania aresztu. Odwołania prokuratury od tych postanowień odrzucił Sąd Okręgowy.

Postanowienia sędziów skrytykował publicznie minister-prokurator Ziobro. Stwierdził, że sędziowie „nie zrozumieli istoty przestępstwa”, a ich decyzja szkodzi śledztwu.

Teraz „Gazeta Wyborcza” uzyskała z Prokuratury Regionalnej w Szczecinie potwierdzenie, że prowadzone jest śledztwo w kierunku przekroczenia uprawnień przez osoby, które wyznaczały sędziów do rozpatrzenia wniosków prokuratury. Przekroczenie uprawnień miałoby polegać na wyznaczeniu niewłaściwych (nie wiadomo, z jakiego punktu widzenia?) sędziów, co spowodowało szkody dla śledztwa.

Rzecz jest, z prawnego punktu widzenia, kuriozalna. Wiadomo, że wnioski aresztowe rozpatrują sędziowie, którzy mają akurat dyżur aresztowy, bo cała sprawa musi się zakończyć do 72 godzin od zatrzymania podejrzanych. A więc przynajmniej w pierwszej instancji „wyznaczania” nie było. W sądzie odwoławczym jest raczej mało podobne, by pominięto wyznaczaną alfabetycznie kolejkę. A jeśli nawet z jakichś powodów – np. choroba, urlop – sądzili inni sędziowie, to jak udowodnić, że przewodniczący wydziału celowo powierzył sprawę sędziemu, który miał za zadanie odrzucić zażalenie prokuratury? Podsłuch? Prowokacja? Zeznania „skruszonego” sędziego? Zapewne pokaże nam to Prokuratura Regionalna w Szczecinie.

Sprawa jest dodatkowo kuriozalna, bo minister-prokurator Ziobro niszczy w ten sposób broń, którą właśnie sobie na sędziów wyrychtował. Dziesięć dni temu weszła w życie nowelizacja ustawy o ustroju sądów powszechnych, która pozwala wymienić w ciągu sześciu miesięcy ministrowi-prokuratorowi wszystkich prezesów i wiceprezesów sadów. Oni zaś wymienią przewodniczących wydziałów. Cała ta operacja jest po to, by PiS miał kontrolę – poprzez swoich prezesów i przewodniczących wydziałów – nad tym, komu powierzane są do sądzenia te sprawy, które PiS interesują. Jeśli więc prokuratura sformułuje i uzasadni zarzuty nadużycia władzy przez niewłaściwe wyznaczanie składów – to daje do ręki broń tym, którzy będą monitorować wyznaczanie składów przez nowe kierownictwa sądów, na polecenie PiS.

Aby takie sprawy były zgłaszane, dopilnują tego stowarzyszenia sędziowskie i Forum Współpracy Sędziów. Forum kilka dni temu wydało apel do sędziów, by nie przyjmowali nominacji na miejsce prezesów, wiceprezesów i przewodniczących wydziałów, którym PiS, łamiąc konstytucję, przerywa kadencję. W drugiej części apelu Forum apeluje o przekazywanie informacji, „w jaki sposób realizowane są zmiany na stanowiskach funkcyjnych w sądach na podstawie nowelizacji p.u.s.p. oraz o wszelkich próbach nacisku ze strony władz politycznych, czy nowo powołanych prezesów sądów lub przewodniczących wydziałów, które mogłyby godzić w sędziowską niezawisłość przy rozpoznawaniu poszczególnych spraw”.

A więc można przypuszczać, że sędziowie będą zgłaszać takie przypadki. A wtedy Forum Sędziów może zawiadamiać prokuraturę o nadużyciu władzy przez pisowskie kierownictwo sądów, korzystając z drogi przetartej przez Prokuraturę Regionalną w Szczecinie. A właściwie przez ministra-prokuratora Ziobrę, bo z informacji „Wyborczej” wynika, że polecenie wszczęcia tej sprawy szczecińskiej przyszło z Prokuratury Krajowej.

Do tego, aby postawić sędziów kierujących szczecińskimi sądami w stan oskarżenia, potrzeba będzie zgody sądu dyscyplinarnego. Ale o to zadba już prokurator-minister Ziobro. Wprawdzie prezydent zawetował zmiany w ustawie o Sądzie Najwyższym, które przewidywały powołanie obsadzonej przez Zbigniewa Ziobrę Izby Dyscyplinarnej w SN, ale prezydent akurat do tego pomysłu zastrzeżeń nie zgłosił. Więc zapewne, jeśli znowu dostanie ustawę przewidującą taki pomysł, to ją podpisze.

No i znowu mamy – zgodnie z metodą PiS na rządzenie – układ zamknięty.

A póki co, „toczy się” śledztwo. A sędziowie mają się bać. I o to chodzi.